Historia sądu w Szczecinku w archiwalnych zdjęciach [GALERIA]

Oczywiście historia sądownictwa w Szczecinku sięga jego początków w wieku XIV, bo prawo lubeckie, na jakim miasto lokowano jasno określały zasady jego ustroju. Obowiązywał wówczas podział: w ratuszu działał sąd składający się z wójta i ławników oraz sąd książęcy pod kuratelą starosty, z osobnymi sędziami.

Po bezpotomnej śmierci ostatniego Gryfity Bogusława XIV i w wyniku wojny 30-letniej Pomorze wraz ze Szczecinkiem znalazło się w połowie XVII wieku w granicach Brandenburgii, przekształconej z początkiem następnego wieku w Królestwo Prus. I z Prusami przez kolejne stulecia związane było miejscowe sądownictwo, cały czas reformowane. Nie miejsce i czas to omawiać. W roku 1829 powstał sąd ziemski i miejski II klas, 20 lat potem sąd powiatowy i sąd przysięgłych. Kolejna reforma sądownictwa – już w zjednoczonych Niemczech - miała miejsce w roku 1879. Sąd w Szczecinku awansował wówczas do rangi sądu obwodowego. Warunki orzekania zasadniczo się jednak długo nie zmieniały. Rosnąca ranga sądu i liczba spraw na wokandzie sprawiła, że rozprawy nie mogły się już dłużej odbywać w salach ratusza. Jednak dopiero na przełomie następnego stulecia zjednoczone już Niemcy postawiły obecny gmach sądu, ale o tym poniżej.

Sąd odrywał ważną rolę w życiu lokalnej społeczności, dodając znaczenia i rangi miastu. Złotymi zgłoskami w historii Szczecinka zapisał się prezes sądu z drugiej połowy XIX wieku, niejaki Stellter (niestety, historia nie zapamiętała jego imienia). Przyczynił się on do powstania i urządzenia parku na terenach wydartych wodzie po obniżeniu poziomu jeziora Trzesiecko w roku 1868. Wdzięczni mieszkańcy w roku 1890 nadali jego imię ulicy biegnącej wzdłuż skarpy-dawnego brzegu jeziora, a wyznaczającej granicę parku. Dziś ulica za patrona ma Ordona. Nieco wcześniej w parku (mniej więcej na obecnym skwerku z ciekiem wodnym koło więzienia) stanął obelisk ku pamięci Stelltera. Nie zachował się po nim żaden ślad, poza niezbyt wyraźnymi fotografiami i niemieckimi planami miasta z zaznaczonym Stellterplatz. Nie wiadomo nawet, czy pomnik dotrwał go końca ostatniej wojny, czy też został rozebrany już po niej.

Wbrew pozorom, zwłaszcza jak na tak reprezentacyjny budynek, na jego temat zachowało się niewiele materiałów źródłowych. Jadwiga Kowalczyk-Kontowska z ze szczecineckiego Muzeum Regionalnego przekopała jednak archiwum i dzięki uprzejmości pani kustosz możemy przedstawić jej ustalenia. - W połowie XIX wieku czasie sąd nie posiadał własnej siedziby, a na potrzeby kancelarii i więzienia użyczono mu pomieszczeń w dwukondygnacyjnym budynku Fundacji Jacobiego (Jacoby Stifung) przy ulicy Lipowej – pisze pani Jadwiga. - Od 1853 roku, czyli od czasu wybudowania nowego ratusza, sąd zajmował w nim jedną salę po stronie wschodniej. Pomieszczenie dla policji znajdowało się na drugiej kondygnacji, a cele więzienne mieściły się na dwóch piętrach w wieży.

Wkrótce potem na potrzeby sądu Prusy kupił tereny przy dawnej Colberger Vorstadt (ul. Bohaterów Warszawy), na miejscu dawnego folwarku Bügen. - W pierwszym etapie został wzniesiony budynek więzienia – pisze Jadwiga Kowalczyk-Kontowska. - Zgodnie z zachowaną dokumentacją obiekt ten, zaprojektowany w sierpniu 1859 roku przez kierownika budowy i mierniczego Marowa, po dokonanych w 1859 roku poprawkach przez inspektora budowlanego Blecka, został zatwierdzony do realizacji w 1860 roku.

Sąsiedni gmach sądu zbudowano dopiero w roku 1900. Parcela ministerstwa obejmowała budynek sądu powiatowego z oddzielnym ustępem, podwórzem i ogrodem; także budynek więzienia, podwórzem i ogrodem oraz chlew. Wbrew pozorom, stary sąd jest mało funkcjonalny i od dawna za ciasny (część wydziałów mieści się w równie małej willi przy ulicy Jasnej, oddalonej o kilkaset metrów).

Ale to się już zmieniło. Kilka lat temu ukończono nowe skrzydło sądu, które ze starym zepnie łącznik na poziomie pierwszego piętra. Przeniesie się tam część wydziałów sądowych, administracja i obsługa interesantów. Budowa sądu w Szczecinku pochłonęła 9,5 mln zł. W nowym gmachu wkomponowanym w starą architekturę szczecinecka Temida otrzymała dodatkowe 1500 metrów kwadratowych na 4. kondygnacjach. Inwestycję wykonało koszalińskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Ogólnego.