Na smardze! W okolicach Szczecinka to grzybowy rarytas [zdjęcia]

Od razu ważna uwaga – smardze są po częściową ochroną gatunkową w Polsce.

- To znaczy, że nie można ich zbierać w lasach, a jedynie na terenach miejskich: w parkach, ogródkach działkowych, starych sadach –

mówi Beata Bilska-Zaleska, pochodząca ze Szczecinka grzyboznawczyni, która na facebooku prowadzi grupę „Grzyby, grzybiarze i grzybobranie” mającą 72 tysiące członków!

Smardze uwielbiają rosnąć właśnie w pobliżu olch, czeremchy, na podmokłych nieco terenach, nad strumieniami i ciekami wodnymi. Są spotykane w ogrodach, opuszczonych sadach, na działkach. - Pojawiają się od marca, a sezon trwa mniej więcej do połowy maja, góra do początków czerwca, a więc to ostatnia okazja, aby wybrać się na smardze – pani Beata nie ukrywa jednak, że w naszych okolicach to nie jest proste. - Znam tylko jedną miejscówkę, w której smardzów nie było od 3 lat.

Smardz jadalny dorasta do 10 centymetrów i należy do najsmaczniejszych grzybów występujących w Polsce. Kształt owocnika jest kulisty stożkowy o kolorze beżowym, szarym lub czarnym. Powierzchnia pokryta jest jamkami, tak zwanymi alweolami. Smardza nie jemy na surowo, może być bowiem lekko toksyczny w tej formie. Ale po obróbce termicznej – smażony, duszony – jest przepyszny. Ma tak szerokie zastosowanie w kuchni, że jest marzeniem każdego kucharza.

No tak, ale smardz – choć trudno go pomylić z innym grzybem – smardzowi nierówny. W Polsce występuje bowiem całkiem liczna grypa grzybów z rodziny smardzowatych. - Gatunki objęte ochroną ścisłą to krążkówka żyłkowana (Disciotis venosa), a gatunki objęte ochroną częściową to smardz półwolny (Morchella gigas) aktualna nazwa Mitrówka półwolna (Mitrophora semilibera), naparstniczka (smardzówka) czeska (Verpa bohemica), nparstniczka stożkowata (Verpa conica), smardz grubonogi (Morchella crassipes), smardz jadalny (Morchella esculenta), smardz stożkowaty (Morchella conica), smardz wyniosły (Morchella elata) – precysuje Beata Bilska-Zaleska.

W przypadku pięciu gatunków ochronie podlegają owocniki rosnące poza terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych oraz poza terenami zieleni. - Znaczy to, że z wyżej wymienionych terenów mogą być zbierane: smardz półwolny - aktualna nazwa mitrówka półwolna, smardz grubonogi, smardz jadalny, smardz stożkowaty i smardz wyniosły – dodaje grzyboznawczyni.

W przypadku smardzowatych w grę wchodzi jedynie ręczny zbiór owocników poprzez wykręcanie, czyli bez użycia noża). Warto też wiedzieć, że naparstniczki (smardzówki) czeskie i naparstniczki stożkowate nie można zbierać na terenach ogrodów i działek. - W przypadku tych dwóch gatunków ochronie podlegają wszystkie owocniki niezależnie od miejsca występowania, ustawodawca nie przewiduje tutaj żadnych odstępstw – mówi Beata Bilska-Zaleska.

I na koniec jeszcze jedna uwaga. - Można się także natknąć na piestrzenice olbrzymie, jadalne smaczne, ale trzeba uważać żeby nie pomylić z trującą piestrzenicą kasztanowatą – kończy nasza rozmówczyni.