Ostatni żołnierz wyklęty ze Szczecinka ma tablicę [zdjęcia]

Na domu przy ulicy Poznańskiej w Szczecinku, w którym od roku 1952 mieszkała Maria Sosnowska, odsłonięto tablicę poświęconą Marii Sosnowskiej (z domu Klisz). Pani Maria odeszła od nas w lecie zeszłego roku w wieku, ale jeszcze minione wiosny, mimo stanu zdrowia, brała udział w szczecineckich obchodach Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, jak nazywani są członkowie powojennej konspiracji antykomunistycznej.

Tablicę ufundowała rodzina, poświęcenia dokonał proboszcz parafii Ducha Świętego ksiądz Arkadiusz Sojka. I choć pani Marii nie ma już wśród nas słowa jej przesłania może przeczytać każdy przechodzień. Przypomina ponury dzień roku 1949, gdy ubowcy aresztowali jej ojca Karola Klisza i brata Stanisława, a potem i ją. Wszystkich oskarżono o działalność w Europejskiej Armii Podziemnej i skazano na długoletnie więzienie. – W ramach tej organizacji staraliśmy się walczyć o prawdę sprzeciwiając się m.in. zatajaniu przez ówczesne władze podległe ZSRR faktów o Katyniu czy 17 września 1939 roku (atak Rosji Sowieckiej na Polskę i mordy na polskich oficerach – red.) – czytamy.

Europejska Armii Podziemna powstała na Pomorzu Zachodnim w roku 1948. Konspiracyjna organizacja nie prowadziła działalności zbrojnej, zajmowała się propagandą antykomunistyczną. Katarzyna Rybak, nauczycielka historii i języka polskiego w SP5 w Szczecinku swoją pracę magisterską poświęciła działalności antypaństwowej na naszych terenach. Korzystając z jej ustaleń możemy napisać nieco o innych powojennych konspiratorach.
Europejska Armia Podziemna powstała jesienią 1948 roku z inicjatywy Janusza Michniowskiego „Czarnego”, byłego żołnierza 2. Korpusu generała Władysława Andersa, który wrócił po demobilizacji z Zachodu. Działalność konspiracyjna przywiodła go w końcu na Pomorze, a w Szczecinku był jeden z rejonów EAP, gdzie Michniowski dość długo przebywał. W sumie w Szczecinku w jej działalność było zaangażowanych kilkanaście osób. Szykowano się na wybuch nowej wojny światowej, organizacja miała się przygotować na przyjęcie zrzutów z Anglii, kolportowano ulotki antykomunistyczne. I za to pani Maria Sosnowska w roku 1949 została skazana na 5 lat więzienia. Za kratami – w różnych zakładach karnych – spędziła trzy lata.

W Szczecinku na początku lat 50. działał także Chór Walki z Komunizmem skupiających kilka osób prowadzących kolportaż ulotek. Utworzyli ją Tadeusz Wojtowicz i Kazimierz Rynkiewicz. Konspiratorzy spotykali się w okolicach wieży Bismarcka. Równie niewielki zasięg w tym samym czasie miał lokalny oddział Unii Młodzieży Demokratycznej, związany z organizacją Wolność i Niepodległość, którą w Szczecinku tworzyła Helena Domaszewicz, wkrótce zresztą aresztowana przez ubecję.

Znacznie bardziej aktywna była Armia Leśna założona przez Antoniego Poźniaka, byłego żołnierza armii Andersa, który po wojnie znalazł się w Barwicach. Ich dziełem była napad na spółdzielnię w Gwdzie Wielkiej koło Szczecinka i posterunek milicji w Krosinie koło Grzmiącej, a nawet szczecinecki browar. Te akcje przeprowadziła grupa leśna założona przez Ryszarda Sowińskiego, która połączyła się z AL. Jej działalność w lecie 1946 roku zakończyła bezpieka.