Szczecinek w PRL. Smętne widoki na taśmach AKF Kontrapunkt [zdjęcia, film]

Prezentujemy kolejny odcinek filmów nakręconych przez członków Amatorskiego Klubu Filmowego Kontrapunkt w latach 60-80 XX wieku w Szczecinku. Kolaż kilku filmów przekazał nam Ireneusz Paliga, syn nieżyjącego już Władysława Paligi, jednej z podpór AKF.

O ile dokumentacja zdjęciowa Szczecinka z czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej jest w miarę bogata, o tyle filmowa wręcz dramatycznie uboga. W Polsce ludowej bardzo trudno było o amatorski sprzęt, kamery, materiały światłoczułe. Poza tym władza podejrzliwie patrzyła na każdego filmowca z kamerą w ręku. Tym większa zasługa grupy zapaleńców z Kontrapunktu, który uwiecznili na taśmie życie Szczecinka i jego mieszkańców w smętnej epoce PRL.

Na tym fragmencie filmu zarejestrowano moment, gdy klucze do własnego M odbierają lokatorzy spółdzielczego osiedla Kopernika w Szczecinku. To końcówka lat 60. XX wieku i pierwsze, nowe duże osiedle mieszkaniowe w powojennym Szczecinku. Na jednym z kadrów widać krowy pasące się na zboczu Górki Rynkowej, u stóp której powstała właśnie wówczas Szkoła Podstawowa nr 6, tzw. szkoła tysiąclatka mająca upamiętnić Tysiąclecie Państwa Polskiego. Władze PRL rzuciły hasło wzniesienia tysiąc szkół na ten jubileusz. Faktycznie na przestrzeni ponad dekady powstało ich nawet o kilkaset więcej. To z kolei w zamierzeniu władz miało przyćmić obchody 1000-lecia Chrztu Polski.

Mniej więcej w tym samym czasie powstało także osiedle Mierosławskiego – choć wówczas nazwane imieniem Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego – quasi rządu utworzonego przez komunistów w Moskwie, który wsparty o sowieckie bagnety zaczął przejmować władzę w Polsce od lata 1944 roku. I właśnie z tego osiedla są kolejne ujęcia bloków mieszkalnych i odbioru placu zabaw w tutejszym przedszkolu.

Także w latach 60. uwieczniono wielką uroczystość, jaką było odsłonięcie pomnika poległych w walkach o przełamanie Wału Pomorskiego na szczecineckim cmentarzu wojennym. Spoczywa tu 4429 czerwonoarmistów i 39 Polaków ekshumowanych z 143 pól bitewnych. Ich ofiarę upamiętnia pomnik autorstwa Melchiora Zapalnika i Ryszarda Grodzkiego odsłonięty w roku 1967. Pomnik ma formę betonowego obelisku w kształcie pękniętego pierścienia symbolizującego przełamanie umocnień Wału. Na uroczystości tłumnie stawiła się młodzież, aktyw partyjny, oficjele, a także kompanie honorowe Ludowego Wojska Polskiego i Armii Czerwonej.

Potem mamy przeskok o dwie dekady. Do lat 80. i schyłku PRL. To smutne podsumowanie kilkudziesięciu lat socjalizmu w Polsce. Filmowcy z Kontrapunktu wybrali się w zapuszczone rejony Szczecinka – okolice ulic Winnicznej i Lipowej. Widok rozwalających się kamienic, chałupek i dzieci taplających się w kałużach na posępnych podwórkach w kilku ujęciach pokazał krach rządów komunistów.