Cerkiew pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Białym Borze wojewódzki konserwator zabytków – po latach starań parafii – wpisał do rejestru zabytków pod koniec lipca. Tym samym świątynia – jej budowę ukończono w roku 1997 – stała się najmłodszym zabytkiem prawnie chronionym w Polsce nie mając nawet ćwierć wieku!
Oczywiście nie stało się tak bez powodu. Białoborska cerkiew została zaprojektowana – we współpracy z architektem Bogdanem Kotarbą - przez zmarłego w roku 2011 profesora Jerzego Nowosielskiego, malarza, z pochodzenia Łemka. Był jednym z najbardziej cenionych pisarzy ikon w Polsce i nie tylko, a jego dzieła inspirowane są sakralną sztuką kościołów Wschodu, w których tradycji wzrastał.
To powstania świątyni przyczyniła się miejscowa mniejszość ukraińska, którzy zostali przesiedleni w te okolice w ramach akcji Wisła w latach 40. z południowo-wschodnich krańców Polski.
Świątynia nie przypomina tradycyjnych cerkwi z charakterystycznym, kopułami. Budynek stoi niemal w szczerym polu, nawiązuje wyglądem do pierwszych kościołów tradycji zachodniej. Ma to uzasadnienie teologiczne – wszak Kościół Greckokatolicki – choć obrządku wschodniego – uznaje zwierzchnictwo papieża.
Specjaliści tak opisują architekturę cerkwi w Białym Borze - fasada o charakterze parawanowym prawie bez dekoracji, z daszkiem i schodami, mogącymi przypominać portyk. Świątynia jest trójnawową bazyliką.
Równie poruszający jest wygląd wnętrza utrzymanego w ciemnozielonej kolorystyce podzielonego na trzy niewielkie nawy oddzielone czarnymi kolumnami. Centralne miejsce zajmuje ołtarz i ikonostas oraz kopuła z wizerunkiem Chrystusa Pantokratora.
- Cerkiew w Białym Borze należy do przykładów późnych realizacji krakowskiego artysty, w których osiągnął szczególny efekt „misteryjny" - aranżacji niewielkich, dyskretnie oświetlonych przestrzeni sakralnych o intensywnej, ciemnej kolorystyce, sprzyjającej skupieniu i kontemplacji – czytamy w decyzji konserwatora.
- Z ogromną radością i uznaniem przyjęłam informację o wpisaniu cerkwi w Białym Borze do rejestru zabytków – pisze na stronach rządowych profesor Magdalena Gawin, Generalny Konserwator Zabytków. - Jako jedna z najbardziej kompletnych realizacji sakralnych prof. Jerzego Nowosielskiego w pełni zasługuje na objęcie ochroną konserwatorską. Niezwykle istotny i znaczący jest dla mnie również fakt coraz częstszego wpisywania do rejestru zabytków obiektów powstałych w czwartej ćwierci XX wieku.
Po wpisie do rejestru zabytków obiekt jest prawnie chroniony. Nie można w nim zgody konserwatora dokonywać żadnych przeróbek. Ułatwia za to korzystanie z rządowych dotacji na remont.
CBŚP na Pomorzu zlikwidowało ogromną fabrykę „kryształu”
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
