Obóz hitlerowskiej organizacji w Świątkach w Szczecinku [zdjęcia]

Kilkadziesiąt lat po wojnie w Świątkach w Szczecinku ocalał nieco tylko uszkodzony kamień z obozu RAD-u, czyli Reichsarbeitsdienst (Służba Pracy Rzeszy). Organizację stworzono w nazistowskich Niemczech do przygotowania obywatelskiego i wojskowego młodzieży. W czasie wojny wprowadzono obowiązek 6-miesięcznej służby pomocniczej w jednostkach RAD dla mężczyzn i kobiet. Obozy takie powstawały w całej Rzeszy. Organizacja wznosiła m.in. umocnienia, a pod koniec wojny z jej członków tworzono nawet całe oddziały wojskowe do walki na froncie.

Obóz w Świątkach zajmował się produkcją rolniczą w majątku państwowym. Po wojnie baraki, w których mieszkali członkowie RAD-u zburzono, a na terenie ośrodka szkolno-wychowawczego zbudowanego w latach 70. XX wieku pozostał kamień z wizerunkiem arbeitsmenna z łopatą i symbolem nazistowskiej organizacji, czyli łopatą wśród kłosów zboża.

Kamień wypatrzyli miłośnicy historii Szczecinka. I to oni na forum poświęconym dziejom miasta www.szczecinek.org podnieśli larum, gdy kamień ze Świątek zniknął. Okazało się, że płaskorzeźba nie została zniszczona ani nie przepadła bez śladu. Latem 2008 roku przewieziono ją do ogródka w szczecineckim muzeum.

- Kamień przed laty znaleziono w lesie – mówiła nam już ponad 10 lat temu Jadwiga Kowalczyk-Kontowska, kustosz muzeum. - Potem ustawiono go na klombie przy ośrodku w Świątkach, a ostatnio pani dyrektor zwróciła się do nas o przejęcie tej pamiątki z uwagi na przebudowę terenu wokół placówki. Pamiątka po obozie RAD jest nieco uszkodzona (prawdopodobnie została ostrzelana), ale zachowała się dobrze. Symbol łopaty z kłosami – znak sekcji męskiej RAD – jasno wskazuje, że w Świątkach stacjonowali mężczyźni.

Sam kamień jest częścią wystawy plenerowej na dziedzińcu muzeum przy ulicy Szkolnej w Szczecinku. Są na niej już fragmenty cokołu pomnika cesarza Wilhelma I, czy resztki macew – żydowskich płyt nagrobnych z zrównanego przez Niemców w czasach hitlerowskich z ziemią cmentarza przy dzisiejszej ulicy Wodociągowej.

Obóz w Świątkach – Marienthron – za patrona miał Heinricha der Welfe, chodzi zapewne o Henryka Lwa z dynastii Welfów. To XII-wieczny książę Saksonii i Bawarii. Jego syn, jako Otton IV, został cesarzem i królem niemieckim. Henryk Lew zmusił książąt Pomorza Zachodniego do uznania jego władzy w stosunku lennym. Podbił ziemie słowiańskich Obodrzyców, następnie wraz z Danią pokonał Wieletów, zdobył wpływy na Pomorzu Zachodnim i wyspie przybrzeżnej Rugii. Wprowadzał chrześcijaństwo w nadbałtyckich ziemiach słowiańskich, gdzie lokował osadników niemieckich. Potęgą dorównywał niemal cesarzowi niemieckiemu Fryderykowi I Barbarossie, jednak w 1176 popadł w zatarg z nim, następnie został osądzony i skazany na banicję.

Czym był RAD? Za wikipedią - to masowa organizacja przystosowania obywatelskiego i wojskowego młodzieży w III Rzeszy. W 1933 po dojściu do władzy przez NSDAP, jej kierownictwo zainteresowało się działalnością Konstantina Hierla, który prowadził działalność wśród młodzieży na rzecz kształtowania postaw obywatelskich poprzez naukę i pracę. To on stworzył wtedy organizację o nazwie Reichsarbeitsdienst i został jej przywódcą przyjmując tytuł Reichsarbeitsführer.

Celem organizacji było kształtowanie postaw młodzieży wobec państwa poprzez pracę. Początkowo do organizacji wstępowali ochotnicy. 26 czerwca 1935 wprowadzono w III Rzeszy zarządzenie o obowiązku sześciomiesięcznej pracy na rzecz państwa, a obowiązek miał być wypełniony poprzez pracę w Reichsarbeitsdienst. Zarządzeniu temu podlegali mężczyźni w wieku od 18 do 25 lat, a od 4 września 1939 także kobiety.

Wprowadzenie obowiązku pracy spowodowało gwałtowny rozwój organizacji, której struktury w szybkim czasie powstały we wszystkich landach III Rzeszy, a organizacja przybrała charakter organizacji masowej. Zaczęto też wydawać oficjalny organ prasowy organizacji Der Arbeitsmann. Organizacja wykonywała pracę na rzecz państwa w różnych dziedzinach życia gospodarczego wyznaczanych przez Ministerstwo Pracy.

Po wybuchu II wojny światowej głównym zadaniem Reichsarbeitsdienst stało się wykonywanie prac na rzecz Wehrmachtu, wtedy też RAD zaczęto traktować jako formację pomocniczą Wehrmachtu. Wykonywała ona szereg pracy na rzecz Wehrmachtu, a zwłaszcza zajmowała się budową umocnień. W 1944 część oddziałów RAD zaczęto wykorzystywać do obsługi baterii przeciwlotniczych. Wtedy też zaczęto wcielać coraz młodszych mężczyzn w wieku od 15 lat i używano ich do budowy okopów i umocnień. Zaczęto ich również włączać do Volkssturmu. Pod sam koniec wojny z oddziałów RAD utworzono kilka dywizji piechoty.