Jezioro Spore już nie takie spore. Dramat akwenu koło Szczecinka [zdjęcia]

Turystów wypoczywających nad jeziorem Spore w miejscowości o tej samej nazwie w gminie Szczecinek zaszokował na pewno tego lata widok plaży nad tym akwenem. To jedno z najbardziej ulubionych kąpielisk w okolicach Szczecinka, chętnie odwiedzanych przez miłośników kąpieli wodnych i słonecznych.

Od jakiegoś czasu mogli obserwować powolne obniżanie się poziomu wody w jeziorze, ale to co ujrzeli u progu tego lata jest już bardziej niż niepokojące. I dzieje się to właściwie na ich oczach, bo jeszcze przed rokiem plaża w Sporem wyglądała inaczej. Teraz znacznie się powiększyła, oczywiście kosztem jeziora. Linia brzegowa przesunęła się miejscami o kilka to kilkunastu metrów. W nieco głębszym miejscu utworzyła się kałuża, pełna błotnistej wody oddzielona od reszty akwenu piaszczystą łachą. A i dalej ciągnie się duża płycizna, aby popływać w miarę swobodnie trzeba wypłynąć niemal na środek wąskiego, typowo rynnowego jeziora.

Obniżenie lustra wody widać też w innych miejscach, gdzie wcześniej było płytko, a teraz widać odsłonięte dno. Łodzie cumują na suchym niemal lądzie, a pomosty coraz bardziej wyłaniają się z wody. Na nich widać dokładnie dokąd jeszcze niedawno sięgała woda – na przestrzeni ostatnich lat opadła nawet o kilkadziesiąt centymetrów. Podwodna roślinność miejscami pływa już na powierzchni.

- Proces nie zaczął się wczoraj, ale w ostatnim roku przyśpieszył –

mówi jeden z bywalców plaży w Sporem.

- W czerwcu prawie w ogóle nie padało, małe cieki zasilające jezior wyschły i nie ma dopływu wody, więc jezioro wysycha. Jeżeli klimat się nie zmieni, a nic na wskazuje, to będzie coraz gorzej.

Jezioro Spore, wbrew nazwie będącej spolszczeniem przedwojennej, niemieckiej nazwy wsi (Sparsee), wcale duże je jest. Ma niespełna 90 hektarów, jakieś 2,8 kilometra długości i w najszerszym miejscu nie więcej niż pół. To typowe jezioro polodowcowe, ale niezbyt głębokie – w najgłębszy miejscu około 5 metrów, choć to raczej pomiary już nieaktualne.

Spore to naturalnie nie wyjątek, a raczej reguła, od tego co dzieje się z jeziorami na Pojezierzu Drawskim. Efekty wieloletniej suszy hydrologicznej dotykają najpierw mniejsze akweny te pozbawione naturalnych dopływów i zasilane tylko wodami opadowymi. Później te nieco większe, które mają dopływy z cieków wodnych, ale i one zanikają, zwłaszcza w lecie. Poziom wody można regulować – tak jak na wylocie rzeczki Niezdobnej ze szczecineckiego Trzesiecka – zastawkami i jazami, ale to zestaw naczyń połączonych. Spiętrzenie i zatrzymanie wody w jednym akwenie spowoduje, że zacznie jej brakować w innym. Występujący w następstwie suszy atmosferycznej okres, podczas którego przepływy w rzekach spadają poniżej wieloletnich wartości średnich.

Naukowa definicja suszy hydrologicznej (jednym z jej etapów jest też susza rolnicza, która pustoszy uprawy) wyjaśnia wszystko – jej długie trwanie powoduje znaczne zmniejszone zasoby wód powierzchniowych, obniżenie poziomu zalegania wód podziemnych. Na ich odtworzenie – pod warunkiem ustąpienia czynników powodujących suszę – potrzeba wielu lat. Tu nawet nawalne i obfite lokalne opady w lecie niewiele pomagają, bo woda wówczas szybko spływa i nie uzupełnia niedoborów. Jedynym wyjściem – poza zmianą klimatu na co mamy ograniczony wpływ w krótkim czasie – jest magazynowanie wody.